Andro 2005 berš andal e Slovakijakri kulturakra Ministerijakri inicjativa ačhiľas buťakri grupa, savi kerelas buťi pal o projektos Ma bisteren ! E projektoskeri realizacija iľas pre peste o Slovakijakro themutno muzeum the o themutno jekhetaňipen In minorita Bratislavatar. Angluno kamľipen sas andre jekhto projektoskri faza te kerel leperde informativna bara, thode pro ola thana save hine phandle le Romengra dukhaha the le bilačhipnaha saveha le Romen marenas perdal o dujto lumakro mariben.

Dujto, na frimeder važno kamľipen sas te vazdel važno diskusija pal adi tema u te anel andro jekhetaňipen fundamentalno faktografija.

• Banska Bystricate – andre Pietno soba Leperdo SNP – paťivakro avriučharipen sas andro Maškarthemutno ďives kana peske leperas o Romano holocaustos /porraimos/ Savo leperas andro 2. augostos andro 2005 berš.
• Andre Lutila – lokalita andre savi decembroste andro 1944 berš sas deportimen buter sar 40 Roma andal oda than, saven paľis murdarde andre mulaňi bar Telune Turčekoste. Pietno ačhipen sas kerdo andro 15. decembros 2005 berš.Le leperdeskere autora sas o Ladislav Čisárik terneder the o Alexander Reindl.
• E Nemecka – andre vapenka perdal o mariben kerenas grupakre murdaripena. Maškar ola so sas odoj murdarde, sas the o Roma. Pietno ačhipen sas andro15. decembros 2005 berš. Le leperdeskre autora hine o akademikane sochara Jaroslav the Jan Šicko, charťakre buťa sas kerde ko Robert Rigo andre leskeri charťakri fabrika andre Dunajsko Lužna.
• Hanušovcate opral e Topľa – andro berša 1941 43 andro foros sas bešiben pal angluňa slovakijakre buťakre lagri, andro save sas interňimen o romane murša. Pietno ačhipen sas andro 17. februaris andro 2006 berš. Le leperdeskere autora sas o Ladislav Čisárik terneder, the o Alexander Reindl
• Zvolenate – pre židoviko mulaňi bar andro grupakre chara sas parunde ola džene pro save sas kerde represaliji, maškar lende sas the o Roma andal o paše gava. Pietno ačhipen sas andro 8. aprilis 2006 berš. Le leperdeskere autora hine o akademikane sochara Jaroslav the Jan Šicko, charťakre buťa sas kerde ko Robert Rigo andre leskeri charťakri fabrika andre Dunajsko Lužna.
• E Slatina – andre gavutňi mulaňi bar hin grupakro char. Andro 1944 berš sas maj 60 Roma džungales murdarde nemcikone slugaďenca. Adi lokalita pašľol pre hranica maškar Slovakijakri them the maribnaskri Ungriko them. Pietno ačhipen sas andro 22. decembros 2006 berš. Le leperdeskere autoris hino akademikano socharis o Norbert Kelecsényi. Charťakre buťa sas kerde ko Robert Rigo, andre leskeri charťakri fabrika andre Dunajsko Lužna.
• E Dubňica opral o Vahos – andro arealos ZVS Holding, a.s., hin than kaj hine 26 manuša andal o andrephandlo lagros. Pietno ačhipen sas andro 23.februaris 2007 berš. Le leperdeskere autoris sas o akademikano socharis Jan Šicko.Trastuňi bar kerďas o artistikano charťas Pavol Rác.

Andro 2006 berš o Roma andal e Dunajsko Streda the andal e Čata kerde vazdipen vaš oda, kaj pes te na bisterel.
Amaro but baro užaripen sas te vazadel maškar o manuša vakeriben pre adi tema the te del len informaciji pal e fundamentalno faktografia. Andre jekhto pietno ašariben andro Muzeum SNP Banskona Bystricate sas phuterdo the ada sikhaviben. Andro 2005 berš la šaj o manuša dikhle the andro Muzeum pal e židengri kultura Bratislavate; andro 2006 berš Hanušovcate opral e Topľa, Vrutkende, Zvolenate, Kašate, andre Dunajsko Streda u pale Bratislavate. Andro 2007 berš sas reinštalimen andro Muzeum pal e Romaňi kultura Brnoste the andre galerija paš o Forutuno kher andre Praga 7. Andro ola sikhavibena andro leperde fora sas the o odborna vakeribena anglo sikhľarde, the sikhľuvne, paš soste pes sikhavenas o dokumentarna filmi.

Perdal o prinďaripena the o agoripena andal adi tema sas kerdo colloquium tel o nav Naudžanlo Romano holokausto, savo sas andro juni 2006 berš Bratislavate. Jekh ole agoripnendar andal oda colloguium hin o zbornikos Naudžanlo Romano holocaustos, O Roma andro 1939 – 1945 berša.

Jekhetane la asocijacijaha Atarax Kašatar kerďam dokumentarno filmos Ma bisteren! savo sikhavel oda so o konkretna Roma andal e Slovakijakri them pro peskere jakha dikhle, so korkore predžidžile andro dujto lumiakro mariben.

Andro angluno užardo vacht o manuša andal projektos kamen te del aver neve informaciji, save sikhavena odi bibachtaľi kapitola andal e romaňi historija, the kamen avri te učharel nabisterďi tabla pro oda than, kaj ačhelas andrephandlo taboris Komarnate.